Calgary vs Vancouver, thành phố nào đáng sống hơn?

Update năm 2021: Mình đã chuyển nhà về lại Vancouver và đã viết một bài viết mới hơn về cuộc sống ở Vancouver cũng như là đánh giá lại những nhận định trước đây về Vancouver ở trong bài viết mới này: |Canada| Vancouver có thật sự là thành phố đáng sống?.

Tuần này, tạp chí The Economist vừa đăng bảng xếp hạng các thành phố đáng sống nhất thế giới năm 2019 và có 3 thành phố của Canada lọt vào Top 10 đó là:

#5. Calgary

#6. Vancouver

#7. Toronto

Bảng xếp hạng này đã gây ra nhiều ý kiến trái chiều trong cộng đồng người Việt trên mạng xã hội khi mà thành phố Calgary lại được xếp hạng trên hai thành phố “xịn” hơn là Vancouver và Toronto 1 bậc 🙂 đại khái là: người ở Calgary thì lên tiếng bảo vệ và chứng minh rằng thành phố của mình xứng đáng xếp trên Vancouver, còn người Vancouver và người yêu Vancouver thì lên tiếng bảo vệ và chứng minh rằng Vancouver mới là số một 😀

Mình thấy những cuộc tranh luận như thế này trên các diễn đàn cộng đồng người Việt nhiều lần rồi hehe, và đây là một cuộc tranh luận mà sẽ không bao giờ có hồi kết và sẽ chẳng bao giờ có bên nào đúng bên nào sai cả 😀

Tạp chí The Economist lập bảng xếp hạng Most Liveable Cities dựa trên các chỉ số vĩ mô – các chỉ số này là các chỉ số khách quan (objective) dựa trên các số liệu về kinh tế, giáo dục, chính trị và xã hội, vân vân và mây mây, của các thành phố được xếp hạng. Còn các cuộc tranh luận trên mạng xã hội đều dùng các “chỉ số” cá nhân mang tính chủ quan (subjective) dựa trên quan sát và trải nghiệm của cá nhân (hoặc một nhóm cá nhân) và các “chỉ số chủ quan” này dĩ nhiên là có thể khác với các “chỉ số khách quan” trong mô hình xếp hạng của The Economist 😀 nếu như The Economist thay vì dùng các chỉ số vĩ mô mà dùng phương pháp “khảo sát ý kiến” / “survey” với cộng đồng châu Á thì có thể là Vancouver sẽ thắng áp đảo Calgary 🙂 hí hí, nhưng mà tiếc là ngành kinh tế học lại ít dùng các phương pháp thu thập dữ liệu từ survey như các ngành xã hội học khác =)))) vậy nên bà con có tranh luận tới đâu thì sang năm và các năm khác nữa thì bảng xếp hạng Most Liveable Cities vẫn sẽ ra kết quả na ná các năm trước mà thôi 😀

Booking.com

Mình thấy những cuộc tranh luận không đi về đâu như kiểu “Calgary vs. Vancouver” như thế này rất là “toxic”/ “độc hại” – bởi vì:

thứ nhất, nó tốn thời gian mà không đem lại được kết quả gì cả (người yêu Calgary vẫn sẽ coi thành phố của họ là một thành phố tuyệt vời, còn người yêu Vancouver vẫn sẽ coi thành phố của họ là số một và Calgary vẫn là xóm nhà quê buồn hiu hắt mà không biết mùi mùa đông ấm áp, mùi hoa anh đào mùa xuân và cảnh núi, cảnh biển đẹp nao lòng người),

thứ hai: nó tốn thời gian mà lại gây chia rẽ trong cộng đồng người Việt (người ở Calgary thì coi người ở Vancouver là “arrogant”/kiêu ngạo khi cho thành phố của mình là số một trong khi nhà cửa đắt đỏ và nhiều vấn đề khác, người ở Vancouver thì coi người ở Calgary là dân xứ lạnh chỉ biết chăn bò, xúc tuyết và GATO, không biết mùi hưởng thụ thiên nhiên đẹp đẽ, khí hậu ấm áp là gì), thứ ba: nó tốn thời gian mà chẳng đem lại thông tin có ích nào cho những người đang sắp sang Canada học tập, định cư và đang phân vân giữa hai thành phố Calgary và Vancouver.

Vì ba lý do trên, mà từ nay mình sẽ xin tránh xa các chủ đề thảo luận kiểu như thế này trên các diễn đàn của người Việt 🙂 (ah, các chủ đề khác thì mình vẫn tàu ngầm hóng hớt như thường nhé).

Nhân tiện, mình cũng viết ra vài dòng “subjective opinion”/”ý kiến chủ quan cá nhân” ở đây để giúp bạn nào đang so sánh 2 thành phố Calgary và Vancouver có thêm vài thông tin “hơi hơi bổ ích” nhé 🙂 mình sẽ không nói là thành phố nào hơn thành phố nào đâu 😀 mình chỉ cho bạn thông tin để bạn tự tạo ra “ý kiến chủ quan cá nhân” của riêng bạn thôi hehe.

Bởi vì thế này: mình nghĩ là thành phố nào tốt với người nào hơn là một chuyện hoàn toàn riêng tư, phụ thuộc vào hoàn cảnh công việc, khả năng tài chính, các mục tiêu trong cuộc sống và “personal preference”/”sở thích cá nhân” của mỗi người (ví dụ, người thì thích nơi đông đúc, tấp nập, người lại thích nơi yên tĩnh) – sẽ không có đáp án chung cho tất cả mọi người đâu. ở đâu miễn bạn thấy vui vẻ, hạnh phúc là được 🙂 “to each their own”!

OK, “disclaimer”/”rào trước đón sau” xong rồi, mình xin có vài ý kiến sau đây dựa trên trải nghiệm cá nhân “đã sống ở Vancouver và đang sống ở Calgary” của mình:

Vancouver là một thành phố đẹp vô cùng, đẹp đến nao lòng người mới dừng chân lại vài ngày lẫn cả người đã ở đây lâu rồi. So sánh với Việt Nam cho dễ liên tưởng thì đối với mình, Vancouver đẹp như kiểu “Đà Lạt ở trong lòng Đà Nẵng” vậy đó 🙂 thành phố rất thơ mộng và thanh bình, nằm tựa vào núi và trải mình ra biển kiểu phố ở trong núi, núi ở trong biển, và biển ở trong phố.

Hồi ở Vancouver, instagram của mình lúc nào cũng có hình đẹp, từ hình trời xanh bên biển xanh với những con tàu căng buồm màu trắng, hình hoa anh đào nở khắp những con phố khi mùa xuân về, tới hình thành phố trong và sau một cơn mưa lãng mạn vô cùng 🙂

Vancouver là một thành phố mà góc nào cũng có thể “sống ảo” được 😀 vẻ đẹp của Vancouver khó mà có một thành phố nào trên thế giới cạnh tranh được! bảo sao mà biển số xe ở BC có dòng chữ “beautiful British Columbia” – vì phong cảnh ở đây thực sự đẹp vô cùng!

Calgary là một thành phố đẹp ở mức “thường thường bậc trung”. Cụ Nguyễn Du có viết “Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân”, thì Vancouver là Thuý Kiều còn Calgary là bạn của ông anh nhà bác hàng xóm của Thuý Vân. Calgary cũng nằm gần dãy núi Rockies nhưng đồi núi nằm cách Calgary 1-2 giờ chạy xe chứ không nằm sát thành phố như Vancouver.

Và Calgary không có biển! Biển và nước làm cho đầu óc con người được thư giãn hơn và khiến cho thành phố hài hoà hơn, và rất tiếc là Calgary không có biển, thành phố kiểu “land lock” vậy đó. Dù ở Calgary có sông Bow River chảy qua trung tâm thành phố, nhưng cảm giác “thiếu nước” luôn khiến mình thấy cảnh quan ở Calgary thiếu cân bằng.

Vancouver là một thành phố đông đúc, tấp nập, nhiều hàng quán: dù không đông đúc náo nhiệt như Toronto, nhưng ở Vancouver bạn không bao giờ sợ buồn, sợ… đói: vì bước ra khỏi nhà là đã có quán xá tấp nập. Không chỉ ở trên downtown mà ở quanh Vancouver có rất nhiều con phố cạnh khu nhà dân/”residential” được quy hoạch để làm hàng quán, khá giống như ở Việt Nam khi mà trong ngõ cũng như ngoài đường lớn đều có tiệm nọ tiệm kia, vô cùng tiện lợi. Nhà mình trước kia ở trong khu residential nhưng bước ra đầu ngõ là có 1 tiệm sushi, 1 tiệm đồ Ấn, 1 tiệm brunch, 1 tiệm bán kem, 1 tiệm bán đồ cũ, 1 tiệm cà phê Tim Hortons, 1 tiệm pizza, 1 tiệm vẽ, vân vân, mây mây.

Ở Vancouver, các tiệm sushi ngon cũng nhiều vô kể và nhiều tiệm là do người Nhật “xịn” làm chủ – tiệm nhỏ xíu xiu như tiệm ăn gia đình (ở Calgary cũng có sushi nhưng không tươi ngon được như ở Vancouver và chủ yếu là do người Nhật “dởm” làm chủ), và các tiệm đồ ăn Việt Nam ngon, các tiệm trà sữa cũng không đếm xuể 😀 ah, cộng thêm là ở Vancouver có tiệm đồ ăn miền Bắc và miền Nam, còn ở Calgary chủ yếu là đồ ăn miền Nam 🙂

Ngược lại với Vancouver, Calgary là một thành phố trải rộng và dài – vì đất ở quanh Calgary rất nhiều nên dân cư thưa thớt hơn trong cùng một diện tích. Điều này đồng nghĩa với việc các khu dân cư ở Calgary có nhiều nhà rộng và bự, đề cao sự yên tĩnh và riêng tư. Nếu ở ngoài khu downtown trung tâm và các khu phố ăn chơi ra, thì các khu “residential”/khu dân cư ở Calgary khá yên tĩnh. Quanh mỗi khu dân cư sẽ có một cái strip mall/khu mua sắm nho nhỏ, có trạm xăng, hoặc vài cửa hàng hoặc siêu thị, chứ ít khi có chuyện mà một nhà dân lại ở trên cùng một con phố với một tiệm ăn hay một cửa hàng.

Tuy thành phố trải rộng và ít hàng quán hơn, nhưng ở Calgary cũng có một cộng đồng người Việt lớn, vậy nên đồ ăn Việt cũng không thiếu, duy chỉ có điều là rau củ quả và đồ hải sản không rẻ và tươi ngon bằng ở Vancouver.

Cũng liên quan tới chuyện “đất chật, người đông”, thì Vancouver là một thành phố mà phương tiện giao thông công cộng rất phát triển. Hệ thống xe điện Sky Train và xe buýt có tần số phục vụ cao và nhanh. Với một người không sở hữu một chiếc xe hơi thì chuyện đi lại ở Vancouver vẫn khá dễ dàng và thuận lợi. Ngược lại, sở hữu một chiếc xe hơi ở Vancouver có vẻ khá đắt đỏ hơn là Calgary vì tiền bảo hiểm xe cao hơn và tiền xăng thì đắt hơn (tạm coi như là gấp 1.3 tới 1.5 lần giá xăng ở Calgary).

Ah, thêm một điểm trừ ở Vancouver là đường xá chạy chậm và đông xe. đường Lougheed highway ở Vancouver dù được gọi là “highway” nhưng chỉ chạy được 70km/h và là một trong những “highway” hiếm hoi chạy dọc qua các khu trung tâm ở vùng này, vậy mà Lougheed highway chưa bằng “đường làng ngoài ngõ” ở Calgary vì hệ thống đường “không phải highway” trải rộng khắp Calgary là đã có thể chạy được 70-90km/h rồi.

Còn liên quan tới chuyện “đất rộng, người ít”, thì Calgary là một thành phố mà phương tiện giao thông công cộng phát triển “tạm được”, với hệ thống xe điện CTrain và xe buýt express đưa bạn đi tới “hầu hết” những chỗ cơ bản và khu trung tâm downtown.

Tuy nhiên, vào mùa đông những ngày trời lạnh thì đợi xe buýt và tàu điện ở Calgary hơi bất tiện so với đợi xe buýt và tàu điện ở Vancouver (mặc dù giữa chuyện trời lạnh -20 độ ở Calgary nhưng khí hậu khô và trời lạnh 7 độ nhưng đứng dưới trời mưa lạnh ẩm ở Vancouver thì không biết cái nào mới dễ chịu hơn).

Bù lại, Calgary được thiết kế như một thành phố tuyệt vời cho người sở hữu xe hơi – đường xá rộng rãi, ít tắc đường/kẹt xe, hệ thống đường cao tốc nhiều và các đường lớn trong thành phố cũng chạy tốc độ cao, ít đèn xanh đèn đỏ. Ở Calgary, khi sở hữu một chiếc xe hơi thì chuyện thành phố trải rộng và chuyện thời tiết lạnh sẽ không còn là vấn đề nhức đầu nữa 🙂

Lại là vấn đề “đất chật, người đông”, thì ở Vancouver, bạn làm gì cũng sẽ có hàng tá những người khác cùng làm một việc giống bạn. Điều này thường dẫn tới việc các festival trở nên đông đúc, các địa điểm công cộng trở nên đông đúc, hàng quán trở nên đông đúc, kiểu như bạn thích ăn một nhà hàng A thì cũng có chục người khác đang xếp hàng để ăn nhà hàng A, bạn thích đi lễ hội hoa anh đào thì cũng có trăm người khác đang xếp hàng chụp hình với hoa anh đào, bạn thích đi cái concert B thì cũng có cả ngàn người mua vé đi xem concert B, và bạn xin việc ở công ty C thì cũng có cả trăm người khác nộp dơn vào công ty C 🙂 những điều này là tích cực hay là tiêu cực là tuỳ theo suy nghĩ của mỗi người

Tóm lại vấn đề “đất rộng, người ít”, thì ngược lại với Vancouver, ở Calgary, ai cũng có một chút của riêng mình chứ không phải “chen chúc nơi đông đúc” như ở Vancouver. Điều này mình thấy rất rất tích cực khi mình đi bộ ở các công viên quanh Calgary. Calgary có rất nhiều khoảng xanh và rất nhiều công viên, công viên nào cũng có một điểm thú vị riêng và công viên nào cũng có chỗ cho mình được có thời gian thư giãn và đi bộ trong một không gian yên tĩnh, trong lành.

Vancouver là một thành phố “ấm áp” (relatively speaking/theo tiêu chuẩn Canada). Mình rất hiểu tại sao người châu Á và người Việt lại đổ dồn về Vancouver nhiều như vậy, bởi vì bên cạnh vấn đề là thành phố “xanh, sạch, đẹp” thì điều kiện thời tiết dễ chịu là một điểm cộng rất rất rất lớn ở Vancouver so với các thành phố lớn khác ở Canada.

Mùa đông ở Vancouver khá ngắn, tới cuối tháng 11, tháng 12 trời mới gọi là hơi hơi lạnh, và nhiệt độ thì hiếm khi nào xuống dưới 0 độ, sau đó tới tháng 2 là hoa cỏ bắt đầu nở lại rồi. Mùa đông ở Vancouver rất xanh, cỏ vẫn xanh và cây cối vẫn khá xanh chứ không có hai màu là trắng của tuyết và nâu của thân cây như các vùng lạnh ở Canada. Cái cảm giác mà khi ra đường chỉ cần mặc 1 chiếc áo mỏng bên trong và khoác thêm 1 chiếc áo khoác nhẹ lên người là đủ ấm là một cảm giác rất tuyệt vời. Cũng nhờ ấm ấp mà mình thấy mùa đông ở Vancouver người ta vẫn “stay active and outdoor”/”hoạt động thể dục thể thao và hoạt động ngoài trời” được dễ dàng hơn.

Ví dụ như mình thích đi bộ, thì mùa đông ở Vancouver lao ra đường đi bộ rất dễ dàng. Mình cũng thích mê những khu vườn của các gia đình ở Vancouver, cây cối dễ trồng và không lo phải tránh mùa đông giá rét như các vùng khác. Hoa cỏ cũng dễ trồng hơn rất nhiều. Trước đây quanh nhà mình, tầm tháng 2 tháng 3 là hoa trà (camellia) và hoa mộc lan (magnolia) nở rực rỡ đẹp mê hồn, tới tháng 4 thì là hoa anh đào. Còn ở các vùng lạnh của Canada thì phải tới cuối tháng 4 tuyết mới tan hết và mới bắt đầu trồng cây, trồng hoa lại được. một điểm cộng với các chị em ở Vancouver là da dẻ sẽ mịn màng và không bị khô như ở các thành phố khác.

Tuy nhiên, đổi lại, mùa đông ở Vancouver mưa khá nhiều. Mưa thì thực ra cũng chẳng phải là vấn đề gì lớn lao lắm, vì mình còn trẻ và khoẻ, và cũng hơi bị “lỡng mợn” nên lại thích mưa vì mưa làm cho cảnh vật đẹp hơn và tâm trạng thư giãn hơn. Nhưng mình biết có nhiều người không thích mưa, không thích cảm giác ướt át (hmm, lúc mà mình phải đi chợ và xách 2 túi đồ ăn đi trong mưa về nhà thì đúng là không yêu mưa được), và không thích bầu trời âm u ảm đạm mùa đông. Và có những bác lớn tuổi bị thấp khớp thì cũng không mê nổi cái lạnh mùa đông ẩm ướt của Vancouver.

Thêm nữa, cá nhân mình thấy khi Vancouver lạnh 0 độ C và ẩm ướt thì cái lạnh khá buốt và khó chịu như cái lạnh -10 độ ở Calgary. nếu như khi ở Calgary, nhiệt độ 0 độ là mọi người có thể không cần khóa áo khoác lại mà phanh áo khoác ra đi phăng phăng ngoài đường rất mát mẻ, thì 0 độ ở Vancouver là một sự rét buốt như những ngày gió mùa ở miền Bắc vậy. con số nhiệt độ thật sự không thể được dùng để so sánh vùng nào lạnh hơn vùng nào ở Canada 😀

Calgary là một thành phố lạnh, chấm hết 😀 đùa thôi, nói chứ mình thấy mùa đông ở Calgary khá là dài, bắt đầu từ cuối tháng 10, đầu tháng 11 là đã có thể có tuyết. Và mùa đông sẽ kéo dài chính thức từ khoảng tháng 11 tới tháng 4 năm sau (oà oà, nửa năm sống trong cái tủ đá). Mùa đông ở Calgary có vài ngày hoặc vài tuần lễ rất lạnh, lạnh -30 độ cóng luôn. Tuy nhiên, ở trong nhà thì luôn có hệ thống sưởi ấm áp, và trong xe hơi, lẫn trên xe buýt, tàu điện… đều có hệ thống sưởi. Vậy nên quần áo ấm chỉ để mặc khi ra ngoài đường, còn khi ở trong nhà và trong văn phòng làm việc thì mọi người ăn mặc khá thoải mái với 1-2 lớp layers thôi.

Điểm cộng cho mùa đông ở Calgary là có “Chinook” – một hiện tượng thời tiết xảy ra khá thường xuyên giúp nâng nhiệt độ trong ngày từ “lạnh” hoặc “rất lạnh” lên tới “khá ấm” và “ấm 🙂 “Chinook” giúp cho mùa đông ở Calgary không dài đằng đẵng và trở nên dễ chịu hơn rất nhiều. Buổi sáng trời có thể lạnh -10 độ, nhưng buổi chiều thì trời ấm lên cỡ 0 độ, mở áo khoác ra gió ngoài trời thổi vào mát mát chứ không còn lạnh nữa 😀 cái lạnh khô ở Calgary cũng dễ chịu hơn nhiều so với cái lạnh ẩm ở Montreal hay Toronto, cái lạnh ở Calgary không ngấm vào xương vào thịt và buốt như ở bờ Đông Canada.

Vancouver là một thành phố xanh và “progressive” (không biết dịch từ này thế nào nhỉ, “tiến bộ” chăng?): vì Vancouver rất đẹp, phong cách sống “laid back”/”nhàn nhã” nên thu hút được nhiều những người có cùng tư tưởng “tiến bộ” (bảo vệ môi trường, những người tập yoga, đi xe đạp, đi phương tiện công cộng và ít chạy xe hơi, ít thải carbon ra môi trường, những người ăn chay, ăn vegan, những người trong cộng đồng LGBT, vân vân, mây mây).

Calgary là một thành phố dầu mỏ, thu hút nhiều người tới đây vì lý do để làm việc chứ không phải để sống cuộc sống “laid back”, và có số đông người “conservative”/”bảo thủ”. Tuy nhiên, người ở Calgary cũng rất yêu thiên nhiên và biết hưởng thụ cuộc sống gần gũi với thiên nhiên, họ thích đi cắm trại (camping), đi hiking, đi trượt tuyết, và cũng rất tự hào với văn hoá “cao bồi” từ những thời nông nghiệp, cho tới văn hoá “xe bán tải” từ những thời dầu mỏ mang lại nguồn lực kinh tế mới cho thành phố này (và cho cả Canada).

Vancouver là một thành phố có thị trường nhà đất vô cùng đắt đỏ và là một thành phố ít công bằng giàu nghèo: nhà đất ở Vancouver đắt đỏ bậc nhất Canada và cũng nằm trong top trên thế giới, giá nhà tăng không đi đôi với mức lương của người lao động ở đây, vì phần lớn sự giàu có của Vancouver không được sinh ra từ chính thành phố này, mà là từ nguồn tiền quốc tế.

Cuộc sống ở Vancouver khá là “unsustainable”/”khó duy trì” với một người không có nhiều tiền (như mình đây hehe). Đây là lý do mà nhiều người mơ ước được chuyển tới sống ở Vancouver nhưng không thể thực hiện được bởi vì thị trường nhà đất quá đắt đỏ. Nhưng cũng có nhiều người trụ lại được ở Vancouver, nếu không phải là từ nguồn tiền được hỗ trợ từ gia đình hoặc tự thân gây dựng, thì là từ việc thay đổi “personal preference”/”sở thích cá nhân”, tức là thay vì giữ mãi suy nghĩ là “phải có một căn nhà”, thì chuyển thành suy nghĩ là “ở nhà trọ cũng được”, hoặc “ở nhà chung cư, nhà townhouse, nhà nhỏ, nhà cũ cũng được”, miễn là vẫn được sống ở một thành phố tuyệt vời về khoản khí hậu lẫn văn hoá châu Á như Vancouver.

Một người bạn của mình sinh ra và lớn lên ở Vancouver từng nói với mình, là đừng áp đặt tiêu chuẩn nhà cửa ở Canada lên Vancouver mà hãy coi Vancouver như là một thành phố tầm quốc tế như New York thì bạn sẽ thấy việc ở nhà trọ hoặc ở một căn chung cư là chuyện rất bình thường, và chuyện trả giá nhà cao cho một thành phố mà nhiều người muốn tới sống là chuyện rất bình thường.

Nhưng người bạn đó cũng nói với với mình là nếu bỏ một số tiền lớn ra mua một căn nhà như giá New York hoặc sống cuộc sống nhà trọ/nhà chung cư như New York, thì hãy suy nghĩ xem mình có đang nhận lại những giá trị “New York” hay không (những giá trị “New York” ở Vancouver như là: biển, rừng núi, lối sống xanh, nhà hàng quán xá…) hay là mình chỉ sống một cuộc sống qua ngày và không có thời gian hưởng thụ những giá trị kia nữa – nếu vậy thì cái giá đó có phải là quá đắt đỏ hay không?

Calgary là một thành phố giá cả nhà đất vừa phải và dòng tiền mua nhà đất chủ yếu được sinh ra từ chính nền kinh tế ở đây. Tức là nếu bạn lao động và làm việc chăm chỉ, thì bạn sẽ có khả năng sở hữu một căn nhà. “Fair game for everyone” / “một trò chơi công bằng cho tất cả mọi người”. Điều này khiến mình rất có động lực làm việc và cố gắng xây dựng cuộc sống ở Calgary, nơi mà mình không phải lo nghĩ chuyện “cha mẹ em có giàu không” vì mình sẽ tự có đủ khả năng tạo dựng một cuộc sống thoải mái từ chính bàn tay của mình.

Thôi, mình viết cũng nhiều rồi nên tạm dừng bàn phím ở đây thôi. Mình phải ra cửa sổ ngắm Calgary một ngày sương mù nhẹ ẩm ấm mát mát đẹp như Vancouver đây 🙂

mình đã viết thêm về Calgary/Vancouver ở bài viết này nếu bạn quan tâm: |Canada| Vancouver có thật sự là thành phố đáng sống?.

Booking.com